Riggen
Monteren van het aas op de haak
|
Hoewel het riggen op een Big Game boot meestal
gebeurd door de bemanning is enige basiskennis nooit overbodig. Het is dan
ook niet de bedoeling om in dit hoofdstuk alle rig technieken uit te doeken te
doen maar eerder om met enkele voorbeelden te verduidelijken hoe aas op een haak
kan gemonteerd worden. Voor als je het ooit eens zelf moet of wil doen. Het
spreekt vanzelf dat hierop talrijke variaties mogelijk zijn en een bepaalde rig
ook voor meerdere vissoorten kan gebruikt worden mits enige aanpassing.
Aan u om een en ander uit te proberen.
In grote Big Game centers is het zelfs mogelijk reeds gerigged aas te kopen.
Daarbij heb je de keuze uit zowat de meeste aasvissoorten in verschillende
lengtes en met de gepaste montages voor verschillende Big Game vissoorten. |
Wil je zelf riggen dan heb je hiervoor wel nog
wat extra materiaal nodig samen met het normale materiaal voor het maken van
onderlijnen.
Een kleine minieme opsomming: fileermes/ijspiek om gaten in de kop van de vis
te maken/lichte (tandflos) en zware katoendraad/koperdraad/zink lood, liefst eivormig/korte en lange aasnaalden. |
aasnaalden |
Montage van levend trolling aas |
Weinig boten charterboten bieden de mogelijkheid
om levende aasvis te bewaren. In de regel wordt levend aas onmiddellijk na de
vangst aan een klaarliggende montage gemonteerd. De vis wordt daarom vaak met
een haak door de neus bevestigt. Deze montages kunnen ook gebruikt worden bij het
driftend vissen. Bij kleinere aasvissen hebben ze het voordeel dat de vis
minder hinder heeft van de haken dan wanneer deze in de achterste vin of staart
omgeving bevestigt zijn.
De neushaak moet steeds bevestigt worden door de bovenste kaak of neusgaten,
niet door beide lippen. Er moet steeds nog een waterstroming mogelijk zijn via
de mond naar de kieuwen.
Trollen met levend aas doet
men aan een lagere snelheid (4 knopen). De levensduur van de aasvis is door de
trolsnelheid echter zeer beperkt.
Enkele haak takel
Hierbij bevestigt men de enkele haak enkel door de bovenlip.
Twee haken takel
De eerste haak wordt door de bovenkaak gestoken en is met een Glijdende haakknoop
gemonteerd. De tweede haak wordt met een draadje (tandzijde/katoendraad) aan
de staartwortel vastgebonden. Dit hindert en beschadigt de vis minder dan deze
in het staartgedeelte haken.
Twee haken takel rug
Idem als vorige maar nu met de tweede haak lichtjes in de rug gehaakt.
Drie haken takel
Voor grotere aasvissen.
Idem als de twee haken takel rug, maar nu met een extra loshangende haak. Deze kan
eventueel in de staart sectie bevestigt worden, maar hindert en beschadigt
de aasvis nog meer. Daarbij verminderd ook de inhakingskans.
Bimini rig
Ook wel panama rig genoemd. Hierbij bevestig je de haak aan de aasvis met een
stukje katoendraad dat door de bovenkant van de oogkassen gerigged wordt met een
aasnaald.
Deze montage wordt ook gebruikt voor dood aas trolling, maar dan wordt de
visbek toegenaait. Bij levend aas blijft die open.
Deze montage voorbeelden zijn uitgevoerd met nylon draad. Met staaldraad zijn
ze identiek, alleen is de lengte tussen de haken onderling niet regelbaar
wegens de vaste sleeves. Dan is het is dus noodzakelijk enkele onderlijnen voor
verschillende lengtes van aasvissen te prepareren. |
|
Montage Haai |
Haaien missen echter soms de haak indien deze
alleen in de kop bevestigt is omdat ze de aasvis eerst doormidden bijten. Om dit
te vermijden kan onderstaande rigmethode gebruiken |
|
Montage van levende aasvis voor driftend vissen |
Alle vijf voorgaande montages kunnen ook
gebruikt worden bij het driftend vissen, maar er zijn nog talrijke andere
manieren om de aasvis te bevestigen bij het driftend of geankerd vissen.
Onderstaand enkele voorbeelden.
Haak bevestigings plaatsen voor enkele haak
Afhankelijk van de manier van aanbijten of de viswijze kunnen we een enkele haak
op verschillende plaatsen in de aasvis bevestigen.
Omdat niet hoeft geworpen te worden, we leggen de lijn immers meestal uit op de
stroming, is het voldoende de haak slechts licht te penetreren om de vis zo min
mogelijk te beschadigen. |
|
Hangende haken
Deze montage is een vluggertje bedoeld voor een situatie waar het vrij vlug moet
gaan. Bijvoorbeeld bij het plots opduiken of volgen van een zich snel
verplaatsende vis. |
|
Voorbeeld van staaldraad montage met twee haken.
De stalen lijn voor de achterste haak kan zowel in het haakoog als in het
lijnoog verbonden worden. Bij zeer zware montages gebruikt men vaak ook een connector voor zowel de eerste haak als de tweede stalen lijn. |
|
Levend aas Bridle
Een populaire rig in het big game vissen. Meest gebruikt bij ballonvissen en
zeer traag trollen. Liefst vooraf prepareren om de aasvis snel te kunnen
bevestigen.
Gebruik je een dode aasvis, dan de mond toe
naaien. |
|
Tip voor levende aasvis |
Het gebeurd soms dat de vis er wel zit, maar
vertikt om de aasvis te nemen. In dat geval lokt het gebruik van deze tip wel
vaak een aanbeet uit. Het principe is simpel. Knip een deel van de staart weg.
Vermijd echter te diep knippen waardoor de vis gaat bloeden !
Hierdoor zwemt de aasvis op een vrij onnatuurlijke manier wat de luie rovers
toch tot aanbijten verleid. |
|
Montage van dode aasvis trolling |
Basisregels
|
-
Bij dode aasvis, vers of pas ontdooid, is het bij
de meeste montages gebruikelijk eerst een deel van de ruggengraat te
verwijderen, hierdoor wordt de aasvis soepeler en beweegt veel natuurlijker
tijdens het trollen.
Je snijd hierbij de aasvis langs de onderkant open tot op de graat en
verwijder daarna tot 3/4 van de graat.
- Daarna kan je, afhankelijk van de montage, met een aasnaald de haak en
onderlijn aanbrengen, waarna de vis terug dichtgenaaid wordt.
- Het is eveneens bijna altijd gebruikelijk om de vis bek dicht te naaien. Zo
kan bij het trollen geen water in de vis stromen waardoor deze onnatuurlijk
beweegt en eerder zou beschadigen.
- Verder zijn er enkele speciale montages, bijna uitsluitend voor een
welbepaalde aasvis.
- Onderstaand enkele voorbeelden waarop je met wat ervaring kan verder
werken en andere toepassingen kan ontwikkelen.
|
Tip voor het voorbereiden van Ballyhoo en andere
aasvis
|
Een eerste vereiste voor een perfect gerigd
ballyhoo aas, is het aas correct voorbereiden. Het bepaald de kwaliteit van
het eindproduct en ook hoe lang het aas mooi blijft in het water. (Dit is
eveneens van toepassing voor andere aasvissen) Indien mogelijk gebruik
steeds zo vers mogelijk aas. Op veel plaatsen is vers aas echter vaak moeilijk
te krijgen en moeten we gebruik maken van diepvries aas. Ook dan moet je kiezen
voor zo vers mogelijk.
Enkele tips om dit te ontdekken:
De plastiekzak waarin het aas zich bevind moet net zijn, en binnenin vrij van
bloed of ijs.
De visogen moeten helder zijn en de buikzijde glinsterend. Er
mogen geen of erg weinig schubben ontbreken.
Doe de vissen daarna in vers water waaraan je wat zuiveringszout (natrium
bicarbonaat) en wat gewoon kookzout toegevoegd hebt. Door het zuiveringszout
behoud de aasvis zijn glinsterend kleur, het dood tevens alle bacteriën.
Het kookzout versterkt de vishuid en beschermd deze beter tegen beschadiging.
Bij ballyhoo, verwijder nu de ogen door deze gewoon door te drukken.
De volgende stap is de meest belangrijke. Neem de ballyhoo tussen duim en
voorvingers en plaats wat druk, beginnend bij de kop en werk naar de staart toe. Als je dit correct doet, voel je het visvlees van de ruggengraat los komen.
De vis wordt hierdoor veel soepeler en beweegt tijdens het trollen veel
natuurlijker.
Laatste stap is het verwijderen van maag en darminhoud. maak hiervoor een
kleine snede aan de anale opening en melk de maaginhoud via deze opening weg.
Neem de vis ook hiervoor tussen duim en voorvingers aan de buikzijde en druk met
een glijdende beweging van kop naar anale opening toe. Als deze volledig
leeg is, is de vis optimaal klaar voor gebruik.
Extra voor Ballyhoo:
snij het voorste deel van de snavel af met een draadtang. Laat ongeveer twee
centimeter staan. Split daarna met een mes het overblijvend deel van de snavel, maar nooit tot
aan de mond van de ballyhoo. De hoofdlijn wordt hiertussen mooi gepositioneerd. |
1-Visvlees losmaken van ruggengraat
2- ogen verwijderen |
Ballyhoo: inkorten snavel en splitten snavel |
Basis haakmontages voor Ballyhoo/split bill rig
Onverzwaard en verzwaard met eilood. |
- Monofilament split-bill: Een zeer goede rig en een van de meest gebruikte.
Een favoriet voor Billfish omdat deze zo natuurlijk oogt tijdens het
trollen en niet zoals een verzwaard aas te vlug gaat zinken. Kan eventueel om
het even waar in de spread gebruikt worden maar meestal als drop-back aas.
Voor billfish kan je een haak Mustad 9175 6/0 of 7/0 gebruiken in
combinatie met een kleine tot middelgrote ballyhoo. Dit is een iets kortere maar
sterke haak. Scherp de haak wel wat extra aan. Voor de meeste situatie is een
lijn met trekkracht van 40kg meer dan voldoende. De lijn knopen we aan de haak
of gebruiken sleeves. de ballyhoo rigdraad mag daarentegen veel lichter zijn,
7kg is genoeg en nog vrij soepel zonder dat hij breekt. Bij deze rig steken we
de draad door de sleeve zodat hij mooi vooraan zit en daarbij nooit het aas uit
zijn evenwicht kan trekken.
- Monofilament split-bil met verzwaring: Om het eilood goed te
kunnen plaatsen is de verbinding met de haak naar achteren opgeschoven. Dit
doen we door de hoofdlijn eerst door het haakoog te halen en dan enkele
windingen rond de steel te maken achter het oog en vervolgens terug door het haakoog. Het eilood wordt voordien gewoon op de hoofdlijn geschoven. Hier is de verbinding
gemaakt met één enkele sleeve. Je kan eventueel nog een tweede bevestigen voor
meer zekerheid. Maar goed gelegd is dit niet noodzakelijk. De rigdraad komt
gewoon in het haakoog met een haywire twist.
- De Pin split-bill: Vervaardigt uit enkel
staaldraad. Een all-round rig wanneer je niet speciaal op billfish uit bent.
Met deze rig kan je zowat alles vangen, en de staaldraad bied bescherming aan
scherpe vistanden. Als haak kan je bv. een Mustad 3412 nemen. Die past door
zijn langere steel perfect in een ballyhoo. Voor lijnklasse tot 15kg. Voor
zwaardere lijnklasse een Mustad 3412c. Deze is dubbel zo sterk. De bevestiging
van de haak gebeurd met een haywire-twist knoop, te vinden bij
basistechnieken/vissersknopen/sleeve-staaldraad. Het uiteinde van de haywire
twist kan je gebruiken om de ballyhoo vast te pinnen. Anders verwijder je
het uiteinde en knoop een stuk rig-wire aan het haakoog.
|
Maak vooraf steeds enkele riggen met verschillende diktes, loodgewichten en haakmaten, zodat je op het moment zelf je keuze kan maken afhankelijk van de
omstandigheden en aasvis lengte.
De trekkracht van de draad is afhankelijk van de beoogde vissoort en
gewichtsklasse. Hou er echter wel rekening mee dat extreem dikke draad de actie
van de aasvis beïnvloed.
Een split bill rig is het effectiefst aan lage trol snelheden en iets minder
geschikt voor het gebruik met een over de kop geschoven skirt. |
|
Bevestigen van een ballyhoo met eiloodverzwaring
|
Deze bevestiging is simpel en goed. Probeer het
enkele keren vooraf, en je kan iedere ballyhoo perfect laten zwemmen. |
- Snij het voorste deel van de snavel af
met een draadtang. Laat ongeveer twee centimeter staan.
- Split daarna met een mes het overblijvend deel van de snavel, maar nooit tot
aan de mond van de ballyhoo. Breng de haak in tussen de kieuwplaten, en mooi in
het midden van de buik.
- Breng de haak in tussen de kieuwplaten, en
mooi in het midden van de buik.
- Indien de ogen nog niet verwijderd zijn, doe dit nu. Steek de rig draad nu
vanaf de onderkant tussen de kieuwdeksels door in de oogkas en haal deze er aan
de buitenkant van het oog terug uit.
|
|
- Positioneer nu het eilood
precies tussen de kieuwdeksels en haal de rigdraad nu tweemaal door de
oogkas en over de kieuwdeksels. Dit langs de achterkant van het lood.
Hiermee hou je de kieuwdeksels toe en blijft de vis beter in positie tijdens
het trollen. Trek de rigdraad mooi strak aan.
- Breng de rigdraad nu voor het lood en
rijg deze terug tweemaal door de oogkassen.
- Duw de rigdraad nu vanaf de onderkant
door de kin en door de bovenlip.
Trek goed aan zodat het lood strak tegen de ballyhoo kin komt te drukken.
- Draai de rigdraad vervolgens een drietal
maal rond de hoofdlijn en visbek om de mond gesloten te houden.
|
|
- Plaats de hoofdlijn nu tussen de gesplitte
snaveldelen en draai de rigdraad vervolgens een zestal maal rond snavel en
hoofdlijn.
- Knip of draai het resterende deel van de rigdraad af.
|
Zie nog even na of de haak en het lood mooi gecenterd is en je hebt een perfect
gerigde aasvis.
|
|
Bevestigen van een ballyhoo zonder verzwaring
|
Deze rig wordt op dezelfde manier gemaakt als de
rig met het eilood. Alleen laten we deze maal het lood achterwege. De
hoofdlijn moet steeds mooi in het verlengde van de snavel liggen als de rig afgewerkt is. |
|
Ballyhoo staart haak
|
- In het voorbeeld wordt gebruik gemaakt
van een reeds op maat gemaakte onderlijn. Deze wordt vanaf de achterkant
doorgetrokken met een rig-naald.
Een andere mogelijkheid is eerst de hoofdlijn door de vis halen en pas dan de
haak aan de lijn zetten. Belangrijk is, dat haak mooi in het midden van de
buikzijde staat voor een perfect aasaanbieding.
- Haal een stuk rigdraad dubbel door de lus en draai een uiteinde rond
hoofdlijn en ander rigdraad uiteinde, herhaal tot ruim over de bovenlip.
Plaats de windingen mooi strak tegen elkaar.
- Haal nu beide rigdraad uiteinden tweemaal door de oogkassen over de kop.
Knoop bovenaan de kop af en verwijder de uiteinden.
|
|
Ballyhoo met skirt
|
Bij het vissen met een ballyhoo als aasvis wordt
het gebruik van een skirt vaak toegepast. Het heeft wat meer actie en
beschermd de aasvis iets beter. In het voorbeeld wordt de skirt over de
hoofdlijn naar de aasvis toegeschoven en er overheen getrokken. |
|
Er zijn verschillende soorten skirt.
Sommige bestaan uit reepjes plastic, andere zijn dan weer imitaties van een
octopus en weer andere bestaan uit fijne fibers die in het midden samengehouden
worden en waarvan het voorste deel bij stroomdruk naar achteren buigt.
|
-1- plastic skirt 2-octopus 3/4-siliconen
skirt recht en onder druk |
Voorgemonteerde takel met siliconen skirt |
Deze montage gaat zowel voor ballyhoo als
tonijn en andere vissoorten. |
|
Sea witch |
Een siliconen skirt wordt vaak ook 25 cm tot 1
meter voor de ballyhoo gemonteerd als extra attractor. Dit naar keuze met of
zonder loodverzwaring. De Skirt of het lood wordt hierbij gestopt door een
wartel waar de onderlijn montage aan gemonteerd wordt. |
|
Ballyhoo anti wier |
Prepareer de ballyhoo volgens de regels. |
- Neem als onderlijn fluocarbon van +- 50kg trekkracht en verbind dit met een
iets langere lusknoop aan een 7/0 ot 8/0 lange steel haak. Bevestig in de lus
een stukje rig draad.
- Haal de haak nu aan de onderkant door de vis zoals op het VB. Haal de haak
volledig door uitgezonderd het haakoog.
- Draai de haak en druk de punt terug in de buik als op het vb.
Breng de rigdraad nu in de oogkas en zeker de vis met enkele strakke windingen
door de ogen over de kop. Breng de draad daarna naar de bek en verzeker deze
met weer enkele windingen toe. Hierbij de hoofdlijn meenemend.
- Indien je dat wenst kan je als extra anti wier bescherming, nu nog
een kleine skirt over de ballyhook op schuiven.
- Het zetten van de haak is bij deze montage iets moeilijker en moet stevig
gebeuren. Om die reden verwijderen sommige hengelaars de schubben rond en boven
de haakpunt met een scherp mes. Let er op hierbij zeker de buikzijde niet te
beschadigen.
|
|
De X kop rig met flosdraad |
Een veel gebruikte rig voor de volgende redenen:
de rig is gemakkelijk vooraf te maken en men kan de vissen gerigd wegbergen
zonder haak of leader. Daarbij is ze duurzaam en kan ze gemaakt worden met een
extra lood gewicht. Ze is ontwikkeld in Costa Rica en is daar veruit de
populairste rig. |
- Start met een stuk ingevette rig flosdraad. Neem het dubbel en schuif
er een eilood op dat in verhouding staat tot de aasvis. Dat kan je vooraf
checken door het in de kieuwdeksels te passen (foto3)
- Plaats de lus van de rigdraad over de aasviskop en de draad aan de
zijkanten achter de kieuwdeksels.
- Schuif het eilood tot tegen de aasvis, zo de lus aantrekkend. Duw nu
het eilood tussen de kieuwplaten, daarbij oplettend dat het lood mooi in
het midden ligt.
- Breng de rigdraad uiteinden over de ballyhoo zijn bovenlip en knoop
strak aan met een gewone overhandse knoop.
- Rijg beide uiteinden nu door de oogkassen, een langs elke zijde.
- Ga met de uiteinden over het hoofd en rond de volledige kop, juist
achter de kieuwdeksels. Doe dit twee maal.
- Draai de aasvis om en knoop de uiteinde strak samen. Knip de uiteinden
af. De rig is nu klaar voor gebruik.
- Als je een aasvis nodig hebt, neem hem uit de ijskas en schuif de haak
onder de rig ter hoogte van de neus.
- Je kan bij deze rig gebruik maken van circle haken.
|
Helaas geen vergroting beschikbaar/bron marlinmag.com
Voorbeeld video youtube :
https://youtu.be/2H68gnxlGSM?t=28
|
De koperdraad lus rig |
Een van de eenvoudigst te maken riggen omdat er
geen flosdraad voor nodig is en de gehele rig gemaakt is met enkele koper
rigdraad. Ze is ook eenvoudig en snel visklaar, even de aasvis uit de aas-box
halen, de haak bevestigen en je kan vissen. |
- Benodigdheden, enkeldraads koperdraad en haken die in verhouding staan
tot de aasvis. Hier een Eagle claw L2004ELF/9. Dit voor een medium ballyhoo.
- Maak een kleine lus in de rigdraad juist groot genoeg voor de haaksteel
dikte.
Werk af met een mini Haywire twist knoop. Gebruik hiervoor de haak, die je
als de knoop afgewerkt is verwijderd.
- Neem een reeds geprepareerde ballyhoo. (deel van de bek en ogen
verwijderd).
Positioneer de rig-lus nu onder de bek, op die wijze dat de lus er juist
vooraan uitsteekt. Breng nu het andere uiteinde vanaf de onderkant door de
ballyhoo keel en vervolgens door de bovenlip.
- Om de bek iets beter te sluiten, breng je nu enkele strakke windingen
aan over de bek en terug. Breng daarna de draad door de oogkassen en terug
naar de onderkant.
- Doe het kieuwdeksel wat omhoog en leg de rigdraad er onder.
- Nu over de kop en terug onder het ander kieuwdeksel. Span wat aan en
breng de draad naar de voorkant.
- Maak nu een knoop en breng de draad terug naar de onderkant door gaatje
in de keel en bovenlip waardoor je de draad in het begin doorhaalde.
- Leg nu enkele strakke windingen over de bek tot aan de top, zo het
lusje mooi strak houdend.
- Keer de draad met enkele windingen terug over de bek
Draai/knip het uiteinde van de koperdraad af.
- Heb je behoefte aan een aasvis, glijd de haak simpel in het oog en je
trolling-aas is klaar voor gebruik.
|
Helaas geen vergroting beschikbaar/bron marlinmag.com |
Flos koprig met cirkel haak |
Een wat moeilijker rig, die echter een haakkans
van 95% bied bij een strike. |
- Benodigdheden: rig flos, rig naald en cirkel haak.
- Bevestig de haak aan het stuk rig-flos met een dubbele lusknoop.
- Breng de flosdraad door het oog van de rignaald en steek deze door het
center van de kop tussen bek en oog naar de onderkant. Trek nu een uiteinde
van de rigflos uit het oog.
- Rijg nu de flosdraad door de oogkassen 1 of 2 maal.
- Knoop onderaan strak af.
- Gebruik nu de draad met de naald. wind de flos rond de draad onder de
haak en over de voorkant van de neus. Hou de draad strak. Prik nu de naald
in de vis achter het kieuwdeksel ter hoogte van de zijlijn.
- Haal de naald en flosdraad door de vis naar de andere zijde.
Keer terug over de rug en ga nogmaals twee maal door de vis en dan terug
door dezelfde gaten. Resultaat twee kruissteken.
- Breng de flos terug naar voor en onder de haaksteel terwijl hij nog aan de rignaald
zit.
- Steek nu de naald nogmaals door het kieuwdeksel gat en trek goed aan.
- Neem nu beide uiteinden van de rijgdraad en steek deze nogmaals door de
oogkas langs de bovenkant van het oog en boven de andere draad. Trek aan en
knoop toe aan de onderkant van de bek. Afsnijden en klaar.
|
Helaas geen vergroting beschikbaar/bron marlinmag.com |